ABD Senatosu’nda iki partinin desteğiyle hızla ilerleyen yeni yasa tasarısı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i "Ukrayna’da kalıcı barış için samimi müzakerelere" zorlamayı hedefliyor. Tasarı, Moskova’nın ekonomik yapısını hedef alan ağır yaptırımlar içeriyor.
TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİ DE ETKİLENEBİLİR
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ile Demokrat Senatör Richard Blumenthal tarafından sunulan yasa önerisi, sadece Rusya’yı değil, onunla enerji ticareti yapan Türkiye ve Avrupa ülkelerinin ekonomilerini de etkileyebilir.
'BU YASA RUSYA’YI DÜNYADAN İZOLE EDECEK'
Senato’da 100 sandalyenin 81’inden destek alan tasarı hakkında konuşan Senatör Graham, "Bu yasa Rusya’yı dünyadan izole edecek. Rusya’nın zulümlerine destek veren ülkelere sert gümrük vergileri getirerek onu adeta bir ticaret adasına çevirecek" dedi.
RUS ENERJİSİYLE TİCARET YAPAN HER ÜLKE HEDEFTE
Yasa teklifi, Kremlin’e karşı hem birincil yaptırımlar hem de ikincil gümrük vergileri içeriyor. Özellikle Rus enerji ihracatına odaklanan tasarı, "Rusya Federasyonu menşeli petrol, uranyum, doğal gaz, petrol ürünleri veya petrokimya ürünlerini bilerek satan, tedarik eden, transfer eden veya satın alan" ülkelere yüzde 500'den az olmamak üzere gümrük vergisi uygulanmasını öneriyor.
UYGULAMADA LOJİSTİK ZORLUKLAR BEKLENİYOR
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Maria Shagina, böyle bir verginin uygulanmasının imkânsız olmasa da pratikte oldukça zor olacağını belirtti. Türkiye ve Hindistan gibi ABD’nin stratejik ortakları da etkilenecek ülkeler arasında.
YASA, ÇİN’İ DOĞRUDAN SORUMLU TUTMAYI AMAÇLIYOR
Senatörlere göre yasa, "Gölge filodan ucuz Rus petrolü satın alarak Putin’in savaş makinesini destekleyen Çin’i sorumlu tutmayı" hedefliyor. Pekin’in Moskova ile yürüttüğü "sınır tanımayan ortaklık", Brüksel’de de artan bir endişe kaynağı olarak görülüyor.
ENERJİDEKİ BAĞIMLILIK, YAPTIRIMLARIN ÖNÜNDE ENGEL
Moskova halen Türkiye’ye Karadeniz üzerinden Mavi Akım ve TürkAkım boru hatları aracılığıyla doğal gaz sağlıyor. TürkAkım projesiyle Avrupa’ya da önemli miktarda gaz arzı gerçekleşiyor. AB ise 23 milyar Euro harcayarak Ukrayna’ya verdiği askeri destekten daha fazla bir bütçeyi Rus fosil yakıtlarına ayırmış durumda.
DOĞAL GAZ VE PETROLDE AVRUPA’NIN ZORLU DENGESİ
Fransa, İspanya, Belçika, Hollanda ve Portekiz gibi ülkeler Rus sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatında başı çekerken, İtalya, Yunanistan, Macaristan, Slovakya ve Bulgaristan boru hattı üzerinden gaz almaya devam ediyor. Macaristan ve Slovakya ise Rus petrolünü AB genelinde yasak olmasına rağmen Druzhba hattı üzerinden tedarik ediyor.
REKABETÇİLİĞİ TEHLİKEYE ATACAK UYARISI
Avrupa Komisyonu’nun 2027 yılına kadar Rus enerjisinden tamamen çıkmayı hedefleyen planına Macaristan ve Slovakya karşı çıkıyor. Bu ülkeler, hızlı geçişin ekonomik rekabetçiliklerini olumsuz etkileyeceğini savunuyor.
500 ORANINDA TARİFE AVRUPA’YI VURABİLİR
Eğer tasarı yasalaşır ve önerilen şekilde uygulanırsa, yaklaşık 12 AB üyesi ülke Amerikan pazarına yaptıkları ihracatta yüzde 500 oranında ek vergiyle karşı karşıya kalabilir. Bu vergiler, mevcut sübvansiyon ve damping karşıtı önlemlere ek olarak getirilecek.
TİCARET GÖRÜŞMELERİNİ TEHLİKEYE ATABİLİR
Brüksel’de, Senato tasarısı hem Rusya’ya yönelik sert bir adım olarak hem de transatlantik ticari ilişkileri tehdit eden bir risk olarak değerlendiriliyor. Tasarı, ABD ile AB arasında 9 Temmuz’a kadar sürecek ticaret görüşmelerinde büyük bir gerilim kaynağı olabilir. Başkan Trump, bu tarihten sonra AB mallarına yüzde 50 gümrük vergisi tehdidinde bulunmuştu.
AB: KOORDİNASYON ÖNEMLİ AMA SONUÇLARI ENDİŞE VERİCİ
Bir Avrupa Komisyonu sözcüsü, "Yaptırımlar konusunda ABD ile mümkün olduğunca koordinasyon içinde olmaya çalışıyoruz" diyerek işbirliğinin etkisini vurgulasa da, yasa tasarısının AB ekonomisi üzerindeki olası yıkıcı sonuçlarına dair yorum yapmadı.
MUAFİYET HAKKI TRUMP’IN TAKDİRİNDE OLACAK
Tasarı, Başkan’ın "ulusal güvenlik gerekçesiyle" yüzde 500’lük gümrük vergisinden belirli ülke veya malları 180 gün boyunca muaf tutmasına izin veriyor. Bu muafiyetin tamamen Trump’ın takdirine bırakılması, bazı ülkeler için Oval Ofis’te yapılacak lobicilik faaliyetlerinin önünü açabilir.
